Bazı durumlarda kanser yatkınlığına neden olan bir mutasyon, ailede nesiller arası aktarılır ve mutasyonu taşıyan kişinin artmış bir kanser riskine sahip olmasına neden olur. Meme, yumurtalık, kolon, pankreas, prostat vb. kanser türleri kalıtsal kanserler arasında yer alır ve aile öyküsü bulunan durumlarda mutlaka genetik danışma eşliğinde değerlendirilmelidir.
Bazı durumlarda ise, hücre büyümesini ve bölünmesini kontrol eden genlerde gerçekleşen mutasyonlar sağlıklı bir hücrenin tümör hücresine dönüşmesine neden olabilir. Kanser çoğunlukla birden fazla mutasyonun yaşam boyu birikmesi sonucu meydana gelir. Çevresel faktörler, yaşam tarzı, ultraviyole ışınları, hormonlar ve virüsler kanser gelişiminde rol oynayabilir.
Hücrelerde meydana gelen mutasyonlar farklı kişilerde farklı genlerde, sayıda ve türdedir. Her bireyde görülen tümör özellikleri benzersiz ve kişiye özgüdür. Kanserin tedavisi de kişiye özel olmalıdır.
Kanserde kişiye ve kişinin tümörüne ait genetik özellikler, tedavi seçenekleri ve tedaviye alınacak yanıt hakkında bilgi verebilir. Genetik tanı, özellikle kişisel tıp olarak da bilinen hedefe yönelik tedavi uygulamaları için bilgi sağlar.
Kanserde genetik testler ne işe yarar?
Kişiye en uygun tedavi seçeneğinin belirlenmesi
Tedaviye yanıt alınamayan durumlarda altta yatan sebebin tanımlanması ve tedavi alternatiflerinin planlanması
Tedavi yanıtının ve hastalık seyrinin öngörülmesi
Kişiye uygun klinik araştırma seçeneklerinin araştırılması
Kanserde genetik test nasıl yapılır?
Biyopsi ya da operasyon sonucu elde edilen doku, tümöre ait hücreler içerir. Bu hücreler laboratuvarda sağlıklı hücrelerden ayrıştırılır ve tümöre ait DNA, RNA ya da proteinlere ait özellikler test edilir. Biyopsi uygulanamayan durumlarda tümör hücrelerini elde etmek için kan da kullanılabilir. Likit Biyopsi olarak tanımlanan bu uygulama, belirli durumlarda doku biyopsisine ek ya da biyopsi yapılamayan durumlarda alternatif olarak kullanılabilir.
Kimler genetik test yaptırmalıdır?
Genetik testler meme, yumurtalık, küçük hücreli dışı akciğer ve kolon, melanom gibi kanser türleri için rutin olarak uygulanır. Bazı durumlarda tedaviye cevap vermeyen ya da tedaviye rağmen tekrar eden ileri evre kanserlerde genetik test önerilebilir. Genetik testin sizin için uygun olup olmadığı ve size sağlayabileceği faydalar hakkında bilgi almak için doktorunuza danışınız.
